हिंदू पंचागानुसार मराठी महिन्यातील प्रत्येक तिथीला विशेष महत्त्व आहे. प्रत्येक महिन्यात काही ना काही सण-उत्सव साजरे केले जातात. हिंदू धर्मात सगळ्या महत्त्वाचा आणि पवित्र महिना हा श्रावण मानला जातो.श्रावण महिना हा धार्मिक उत्सव आणि महत्त्वाने चिन्हांकित केलेला एक महत्त्वपूर्ण काळ आहे. हा महिना आध्यात्मिक विकास आणि भक्तीचा महिना मानला जातो.
कधी सुरू होणार 2024 चा श्रावण महिना?
हिंदू पंचांगानुसार श्रावण महिन्याची सुरुवात शुक्ल पक्षातील प्रतिपदा तिथीपासून सुरु होते. यंदा श्रावण महिना हा ५ ऑगस्टपासून सोमवारी सुरु होईल आणि ३ सप्टेंबरला श्रावणी अमावस्याने समाप्त होईल.
किती श्रावणी सोमवार आहेत यावेळी?
यावर्षी ५ श्रावणी सोमवार असणार आहेत. त्यामुळे महादेवाला प्रसन्न करण्यासाठी भाविकांसाठी हा काळ महत्वपूर्ण ठरेल. श्रावण महिना हा सोमवारपासून सुरु होत आहे. त्यामुळे पहिला श्रावणी सोमवार देखील या दिवशी असेल.
१८ वर्षांनंतर यंदा ५ श्रावणी सोमवार
यंदाच्या श्रावणाचे आणखी एक वैशिष्ट्य म्हणजे ५ श्रावणी सोमवार असणार आहेत. यामुळे भाविकांसाठी ही पर्वणीच ठरणार आहे. या आधी असा योग २००६ यावर्षी आला होता. मागील वर्षी २०२३ ला अधिक मासामुळे श्रावण दोन महिने होता. या काळात ८ श्रावणी सोमवार आले होते.
- पहिला श्रावणी सोमवार – ५ ऑगस्ट
- दुसरा श्रावणी सोमवार – १२ ऑगस्ट
- तिसरा श्रावणी सोमवार – १९ ऑगस्ट
- चौथा श्रावणी सोमवार – २६ ऑगस्ट
- पाचवा श्रावणी सोमवार – २ सप्टेंबर
Shrawan 2024 : श्रावण महिन्याचे चे महत्व
धर्म, पौराणिक कथा, समाज आणि विज्ञानाच्या दृष्टीने सावन हा अत्यंत महत्त्वाचा महिना मानला जातो. हिंदू धर्मात श्रावण महिन्याला खूप महत्त्व आहे. भगवान महादेवाला समर्पित आहे , हा वर्षातील सर्वात पवित्र महिना मानला जातो.
या महिन्यात भगवान महादेवाची उपासना केल्याने आशीर्वाद, समृद्धी आणि इच्छा पूर्ण होतात असा भक्तांचा विश्वास आहे. याशिवाय महिन्याशी जोडलेला हा पावसाळा हंगाम आहे, जो शेतीच्या प्रयत्नांसाठी भाग्यवान आहे.
आध्यात्मिक विकास आणि भगवान शंकराचे दैवी आशीर्वाद मिळविण्यासाठी, लोक उपवास करतात आणि विविध धार्मिक विधी करतात. भक्त अनेकदा त्यांची भक्ती दाखवण्याचा अतिरिक्त मार्ग म्हणून कठोर शाकाहारी आहाराचे पालन करतात.
श्रावण महिन्यातील सोमवारचे विशेष महत्त्व आहे. श्रावणाच्या सोमवारी भगवान शंकराची पूजा करण्याची आणि उपवास करण्याची परंपरा आहे. असे मानले जाते की, श्रावण सोमवारी शंकराची पूजा केल्याने कुंडलीतील सर्व दोषांपासून मुक्ती मिळते. यामुळे जीवनातील प्रत्येक संकटातून सुटका मिळते. या व्रतामुळे सुख, समृद्धी आणि ऐश्वर्य प्राप्त होते, असे मानले जाते.
Shrawan 2024 : श्रावणी सोमवारचे महत्व
पहिला सोमवार : (मुलांच्या कल्याणासाठी)
श्रावण नक्षत्रापासून श्रावण महिन्यातील कृष्ण पक्षातील पहिल्या सोमवारी प्रीति योग सुरू होत आहे. सोमवार श्रावण नक्षत्रात असणे खूप शुभ आहे कारण श्रवण नक्षत्राचा स्वामी चंद्र आहे आणि या नक्षत्रात सोमवारी भगवान शंकरचा
जलाभिषेक केल्यास तुमच्या सर्व मनोकामना पूर्ण होतात.मुलांच्या कल्याणासाठी, त्यांच्या आरोग्यासाठी, शिक्षणासाठी आणि ज्यांना मुले होऊ इच्छितात किंवा ज्या मुला-मुलींचे लग्न होऊ शकत नाही त्यांच्यासाठी हा सोमवार महत्त्वाचा आहे.
या सोमवारी भगवान महादेवाला गंगाजल आणि दुधाचा अभिषेक करा आणि शिवलिंगावर पांढऱ्या चंदनाची पेस्ट लावा. बेलची पाने आणि पांढरी फुले भगवान महादेवाला अर्पण करा आणि भोजाच्या पानांवर पांढऱ्या चंदनाने आपल्या मनोकामना सोबत ‘ओम गौरी शंकराय नमः’ लिहा आणि आपल्या घरात ठेवा, यामुळे तुमची इच्छा लवकरच पूर्ण होईल.
दुसरा सोमवार : (महिलांच्या कल्याणासाठी आणि यशासाठी)
श्रावण कृष्ण पक्षातील दुसरा सोमवार भरणी नक्षत्रात साजरा होईल. भरणी नक्षत्र हे शुक्राचे नक्षत्र आहे. भरणी नक्षत्रात भगवान शंकराचा जलाभिषेक केल्याने तुम्हाला नोकरी आणि व्यवसायात अपार यश मिळेल.ज्या लोकांच्या घरातील महिला खूप आजारी आहेत, पैशाची कमतरता आहे, प्रत्येक कामात संघर्ष आहे, कला, राजकारण, व्यवसायात अडथळे येत आहेत, अशा व्यक्तींनी भगवान शंकराला गाईच्या दूध आणि तुपाचा अभिषेक करावा. बेलपत्रासोबतच आपल्या इच्छेसह पंचमुखी रुद्राक्ष जपमाळ भगवान शिवाला अर्पण करा आणि नंतर पूजा केल्यानंतर रुद्राक्ष जपमाळाने “ओम नमः शिवाय” चा जप करा. तुम्हाला यश मिळेल आणि तुमच्या सर्व इच्छा पूर्ण होतील.
तिसरा सोमवार : (घरगुती कलह आणि अपयश टाळण्यासाठी)
श्रावणातील तिसरा सोमवार आश्लेषा नक्षत्रात असेल. आश्लेषा नक्षत्र हे बुधाचे नक्षत्र आहे. या सोमवारी, विशेषतः जे कर्जामुळे, कौटुंबिक कलहामुळे त्रस्त आहेत, विशेषत: जे प्रशासकीय सेवेशी निगडित आहेत, ज्यांना जीवनात कोणताही मार्ग सापडत नाही किंवा अभ्यासात स्पर्धेत अपयशाचा सामना करावा लागत आहे, त्यांनी या सोमवारी ही मदत घ्यावी. सोमवारी पाण्यात काळे तीळ आणि पांढरे तीळ टाकून महादेवाला विशेष अभिषेक करावा.आपल्या इच्छेसोबतच दुर्वा आणि बेलपत्रासोबत आकचे फूल अर्पण करावे. पूजेनंतर “ओम भूतेश्वराय नमः” चा १०८ वेळा जप करा आणि दुर्वा लाल कपड्यात गुंडाळून घरात ठेवा. यामुळे तुमची इच्छा पूर्ण होईल.
चौथा सोमवार: (शिक्षण प्राप्तीसाठी आणि इच्छा पूर्ण करण्यासाठी)
श्रावण महिन्यातील चौथा सोमवार स्वाती नक्षत्रात असेल आणि स्वाती नक्षत्र हे राहूचे नक्षत्र मानले जाते. राहूच्या नक्षत्रातील भगवान शंकराचा जलाभिषेक तुम्हाला सर्वांगीण यश देईल. या नक्षत्रात विद्येची प्राप्ती करण्यासाठी किंवा तुमची कोणतीही विशेष इच्छा पूर्ण करण्यासाठी गंगेच्या पाण्यात पांढरे अक्षत आणि दुर्वा टाकून भगवान शंकराचा जलाभिषेक करा.
तुमच्या मनोकामनासोबतच भगवान शंकराला पांढऱ्या चंदनाची जपमाळ आणि अत्तर अर्पण करा, त्यानंतर पूजा केल्यानंतर “ओम उमा महेश्वराय नमः” चा १०८ वेळा जप करा आणि जपमाळ पांढऱ्या कपड्यात गुंडाळून ठेवा, यामुळे तुमची इच्छा पूर्ण होईल आणि तुमचे जीवन चांगले होईल. अडथळेही संपतील.
पाचवा सोमवार: (सर्व इच्छा पूर्ण करण्यासाठी)
श्रावण महिना श्रावण नक्षत्रात सुरू होऊन श्रावण नक्षत्रात संपतो हा एक अद्भुत योगायोग आहे. श्रवण नक्षत्राचा स्वामी चंद्र आहे. हा सोमवार सर्व मनोकामना पूर्ण करणारा आणि सिद्धी प्रदान करणारा आहेया सोमवारी तुमच्या मनोकामना पूर्ण करण्यासाठी 108 बेलची पाने आणि 108 रुद्राक्षाच्या माळांनी शंकराची पूजा करा. महादेवाची एक रुद्राक्ष आणि बेलपत्र अर्पण करताना, सतत “ओम सदा शिवाय नमः” चा जप करा. यामुळे तुमची इच्छा पूर्ण होईल आणि तुम्ही जीवनात सतत यश मिळवाल.
श्रावण सोमवारचे व्रत
श्रावणातील सोमवार हा विशेष दिवस मानला जातो. या दिवशी विवाहित स्त्रिया आपल्या पतीच्या दीर्घायुष्यासाठी आणि चांगला जीवनसाथी मिळावा यासाठी उपवास करतात. यामुळे धन, सुख आणि समृद्धी वाढते आणि सर्व प्रकारच्या संकटांपासून मुक्ती मिळते. यात महत्त्वपूर्ण विधी आणि उपवासांसह पाळले जाते, विशेषत: ,श्रावण सोमवार व्रत, जे भक्तांसाठी खूप महत्वाचे आहे.
श्रावण महिन्यात शिवलिंगावर बेलपत्र आणि जल अर्पण केल्याने भगवान शिव प्रसन्न होतात. शिवपुराणात असे म्हटले आहे की, श्रावणी सोमवारी व्रत करुन शंकराची मनोभावे आराधना केल्याने ते प्रसन्न होतात. तसेच आपल्या सर्व मनोकामना पूर्ण होतात. या महिन्यात रुद्राभिषेक, महामृत्युंजय जप, तपश्चर्या, व्रत, उपासना करून महादेवाची कृपा प्राप्त होते.
श्रावणात महादेवाच्या पूजेचे काही नियम
- श्रावण महिना सुरू होताच मांस, मद्य, मादक पदार्थ, लसूण, कांदा इत्यादी तामसिक पदार्थांच सेवन करू नये. श्रावण महिन्यात सात्त्विक अन्न खावं. आंघोळ करून स्वच्छ कपडे घालावेत त्यानंतरच पूजा करावी.
- शंकराच्या पूजेसाठी बेलपत्र, भांग, धोत्रा, शमीची पानं, रुईची फुलं, पांढरी फुलं, कमळ, हंगामी फळं, मध, साखर, गंगाजल, गाईचं दूध, धूप, दिवा, गंध, नैवेद्य इत्यादी साहित्याची गरज असते.
- श्रावणी सोमवार, प्रदोष व्रत आणि शिवरात्रीच्या दिवशी उपवास करून शंकराची पूजा करावी. शंकराचा आशीर्वाद मिळवण्यासाठी हे तीन दिवस विशेष मानले जातात.
- श्रावणी सोमवार, प्रदोष व्रत आणि शिवरात्रीच्या दिवशी उपवास करून शंकराची पूजा करावी. शंकराचा आशीर्वाद मिळवण्यासाठी हे तीन दिवस विशेष मानले जातात.
श्रावण सोमवार मध्ये हे शिव मंत्र जप आणि आरती करावी.
इच्छा असल्यास सामान्य पूजेदरम्यान शिव मंत्राचा जप करा. शिव चालिसा वाचून शंकराची आरती करावी. आरती केल्याने पूजेतील दोष दूर होतात.
शिव मंत्र जप :
ॐ नमः शिवाय:
ॐ शंकराय नमः
ॐ महादेवाय नमः
ॐ महेश्वराय नमः
ॐ श्री रुद्राय नमः
ॐ नील कंठाय नमः
शंकराची आरती :
ॐ जय शिव ओंकारा, ॐ जय शिव ओंकारा।
ब्रह्मा विष्णु सदा शिव अर्द्धांगी धारा॥ ॐ जय शिव…
एकानन चतुरानन पंचानन राजे।
हंसानन गरुड़ासन वृषवाहन साजे॥ ॐ जय शिव…
दो भुज चार चतुर्भुज दस भुज अति सोहे।
त्रिगुण रूपनिरखता त्रिभुवन जन मोहे॥ ॐ जय शिव…
अक्षमाला बनमाला रुण्डमाला धारी।
चंदन मृगमद सोहै भाले शशिधारी॥ ॐ जय शिव…
श्वेताम्बर पीताम्बर बाघम्बर अंगे।
सनकादिक गरुणादिक भूतादिक संगे॥ ॐ जय शिव…
कर के मध्य कमंडलु चक्र त्रिशूल धर्ता।
जगकर्ता जगभर्ता जगसंहारकर्ता॥ ॐ जय शिव…
ब्रह्मा विष्णु सदाशिव जानत अविवेका।
प्रणवाक्षर मध्ये ये तीनों एका॥ ॐ जय शिव…
काशी में विश्वनाथ विराजत नन्दी ब्रह्मचारी।
नित उठि भोग लगावत महिमा अति भारी॥ ॐ जय शिव…
त्रिगुण शिवजीकी आरती जो कोई नर गावे।
कहत शिवानन्द स्वामी मनवांछित फल पावे॥ ॐ जय शिव…
श्रावण काळात काही विशिष्ट सण असतात.
श्रावण महिन्यात, शिव भक्तांसाठी अनेक सण आणि शुभ दिवसांचे महत्त्व आहे :
- श्रावण शिवरात्री: हा सण सावन महिन्यातील गडद पंधरवड्याच्या (कृष्ण पक्ष) 14 व्या दिवशी येतो. भक्त उपवास करतात, पूजा करतात आणि महादेवाचा आशीर्वाद घेतात.
नागपंचमी: तेजस्वी पंधरवड्याच्या (शुक्ल पक्ष) पाचव्या दिवशी (पंचमी) पवित्र महिन्यातील सावन नाग पंचमी साजरी केली जाते. लोक सापांची पूजा करतात आणि साप चावण्यापासून संरक्षण मिळवतात.
हरियाली तीज: देवी पार्वतीला समर्पित हा सण सहसा सावन दरम्यान येतो. विवाहित स्त्रिया आपल्या पतीच्या कल्याणासाठी उपवास करतात आणि विधी करतात.
रक्षाबंधन: जरी केवळ सावनसाठी नसले तरी, रक्षाबंधन बहुतेकदा या महिन्याशी जुळते. भावंडे राखी बांधून आणि भेटवस्तूंची देवाणघेवाण करून त्यांचे बंधन साजरे करतात.
काजरी तीज: गडद पंधरवड्याच्या तिसऱ्या दिवशी साजरा केला जाणारा, काजरी तीज पावसाळी हंगाम साजरा करतो. स्त्रिया लोकगीते गातात आणि चांगल्या कापणीसाठी प्रार्थना करतात.
जन्माष्टमी: याला कृष्ण जन्माष्टमी असेही म्हटले जाते, हे सुप्रसिद्ध हिंदू देवता भगवान कृष्ण यांच्या जन्माचे स्मरण करते. हिंदू पौराणिक कथेनुसार, जन्माष्टमी, किंवा सावन महिन्याच्या गडद अर्ध्याचा आठवा दिवस, जेव्हा भगवान कृष्ण पृथ्वीवर अवतरले असे म्हटले जाते.
